Anatomia (nie)rozumu: narodziny choroby psychicznej i jej losy w (po)nowoczesnej kulturze

 „Wartością stanów chorobliwych jest to, że ukazują przez szkło powiększające stany, normalne wprawdzie, ale takie, które jako normalne są mało widoczne”
Fryderyk Nietzsche, Wola mocy


    W stanach patologicznych można dostrzec nie tylko podstawowe ludzkie procesy poznawcze, komunikacyjne, adaptacyjne czy interpretacyjne, ale także można dzięki nim zrozumieć mechanizmy, przy pomocy których to, co inne, heterogeniczne i nieracjonalne zostaje zepchnięte na marginesy kultury, na których przestaje stanowić zagrożenie.
    Mówiąc o związkach szaleństwa i literatury, prędzej czy później natrafi się na pytanie, w jaki sposób owo „doświadczenie szaleństwa” manifestuje się w tekście, oraz- co ważniejsze: czym właściwie jest „doświadczenie szaleństwa”? Gdzie leży granica pomiędzy życiem a twórczością, obłędem tekstu a chorobą umysłową, czy też artykulacją zaburzeń poznawczych a stylistyczną innowacyjnością? Może to teksty są obłąkane, nie zaś ich autorzy? Można więc postawić pytanie, czy to obłęd sprzyja powstawaniu tekstów pewnego rodzaju, czy też pewnego rodzaju teksty generują obłęd? Czy transgresja dokonana w przestrzeni tekstu może się odbić na egzystencji jego autora?
    W tym miejscu warto również przywołać pojęcie „szaleńca literackiego”, fou littéraire rozumianego jako hiperbola wszelkiego nowatorstwa, próba przekroczenia obowiązujących norm, manifestacja nieograniczonej niczym inwencji formalnej. Słowo „szaleniec” traci w tym kontekście swoje negatywne konotacje i oznacza pisarza, który poprzez radykalność stosowanej formy czy tematu odchodzi od przyjętych norm. Szeroko rozumiane szaleństwo może stać się punktem wyjścia do przewartościowania tego, co nazywamy normą czy kanonem.
Czym jest nowoczesne szaleństwo? W jaki sposób obłęd uległ przemianie w chorobę psychiczną, a ta z kolei stała się mitem? Wspólnie zastanowimy się nad powyższymi kwestiami.


Tematyka i cele konferencji:


    Pragniemy Państwa zaprosić do udziału w Międzynarodowej Interdyscyplinarnej Konferencji Naukowej  Anatomia (nie)rozumu: narodziny choroby psychicznej i jej losy w (po)nowoczesnej kulturze  podczas której chcielibyśmy zastanowić się m.in.  nad wskazanymi powyżej wątkami. Naszym celem jest wymiana refleksji na temat fenomenu nowoczesnego szaleństwa. Konferencja ma na celu badanie wspomnianego fenomenu w ujęciu interdyscyplinarnym; jak najszersze zakreślenie pola kontekstów. Dlatego też oprócz literaturoznawców i kulturoznawców pragniemy zaprosić do dyskusji naukowców reprezentujących inne środowiska: psychologów, psychiatrów, socjologów czy religioznawców. Zależy nam zarówno na przyjrzeniu się różnorodnym tekstom kultury tematyzującym chorobę psychiczną, jak i analizie twórczości osób  dotkniętych różnego typu zaburzeniami. Zachęcamy Państwa do prezentacji wyników badań oraz różnorodnych prób ujęcia i opisu szaleństwa, niezależnie od metodologii, instrumentarium czy dziedziny wiedzy, jaką Państwo reprezentują. Zależy nam bowiem na uwzględnieniu takich kontekstów jak np. perspektywa polityczno-prawna, społeczno-kulturowa, popkulturowa, religijno-etyczna, filozoficzna, antropologiczno-psychiatryczna, kognitywistyczna, stanowiska neuropsychiatrii, psychologii twórczości czy psychologii klinicznej.

http://szalenstwonierozum.wordpress.com/

Data konferencj: 10-12 października 2014 r.

Proponujemy przykładowe zagadnienia badawcze:

1. Biografia i egzystencja:
- patografie
- doświadczenie szaleństwa
- doświadczenie psychotyczne a doświadczenie psychodeliczne (trip jako „sztuczna” psychoza?)
- literackie studium przypadku
- wspomnienia i autobiografie byłych pacjentów szpitali psychiatrycznych
- płeć a sposób doświadczania szaleństwa
- transgresje
2. Teoretyzowanie obłędu:
- psychiatria humanistyczna (Kępiński)
- antypsychiatria
- psychiatria egzystencjalna
- psychoanaliza
- perspektywa feministyczna i genderowa
- ujęcie religioznawcze
- ujęcie antropologiczne
- metafory obłędy w filozofii nowoczesnej
3. Obłęd i sztuka:
a) literatura
- gramatyka/semantyka szaleństwa
- literackie figury szaleństwa
- awangardy XX wieku
-  fous littéraires
- patafizyka
- mowa obłędu jako narzędzie literackie
b) sztuki wizualne
- ART BRUT
- popkultura
- kino: surrealizm czy ekranizacja obłędu?
- arteterapia
- figury szaleństwa w sztukach wizualnych
- performatyka szaleństwa
c) psychopatologia twórczości
- „geniusz i obłąkanie”
4. Instytucjonalizacja szaleństwa
- szpital psychiatryczny: sanatorium, azyl czy instytucja totalna?
- pomiędzy normą a odstępstwem
- normalne i zaburzone: próby definicji
- prawo wobec choroby psychicznej
- kultura wobec choroby psychicznej: od mityzacji do stygmatyzacji
5. Szaleństwo i nowoczesność
- nowe media/internet: komunikacyjna schizofrenia?
- Schizofrenia i kapitalizm (Anty-Edyp)
- cywilizacja
- histeryczne historie (koncepcja hystories Elaine Showalter)
- polityka i obłęd
6. Archeologia nowoczesnego szaleństwa
- narodziny psychiatrii jako gałęzi medycyny
- pierwsze szpitale psychiatryczne
- Wielkie Zamknięcie
- rewolucja psychoanalityczna


Informacje szczegółowe

Termin: 10-11.10.2014 r.
Miejsce: Wydział Polonistyki Uniwersytet Jagielloński, Kraków
Organizator: Katedra Krytyki Współczesnej oraz Katedra Antropologii Literatury i Badań Kulturowych Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego
Strona www: http://szalenstwonierozum.wordpress.com
Kontakt: szalenstwonierozum@gmail.com

Konferencja adresowana jest do studentów, doktorantów i pracowników naukowych. Serdecznie zapraszamy do uczestnictwa w formie czynnej i biernej. Czynna forma uczestnictwa polega na wygłoszeniu 20 minutowego referatu.

Temat planowanego referatu, abstrakt (maksymalnie 1500 znaków) i słowa kluczowe (maksymalnie 10) prosimy przesłać wraz z wypełnionym formularzem do 31.05.2014 r. na adres: szalenstwonierozum@gmail.com
Spośród nadesłanych zgłoszeń komitet organizacyjny wraz z radą naukową konferencji wybierze określoną liczbę referatów. O zakwalifikowaniu tekstu na wystąpienie konferencyjne zostaną Państwo powiadomieni drogą mailową do 30 czerwca 2014 r.
Planujemy publikację wystąpień w recenzowanym tomie pokonferencyjnym.
Uczestnicy konferencji wygłaszający referat otrzymają pisemne zaświadczenie
o udziale w konferencji.
Opłatę konferencyjną w wysokości 250 zł (studenci, doktoranci) lub 350 zł (pozostałe osoby) (materiały konferencyjne, wyżywienia i częściowy koszt publikacji) należy wpłacić na konto, którego nazwę i numer podamy do wiadomości uczestników w terminie późniejszym.


Rada naukowa konferencji:

dr hab. Jarosław Fazan
prof. dr hab. Ryszard Nycz

Komitet organizacyjny konferencji:

mgr Adrianna Alksnin
mgr Iwona Boruszkowska
mgr Agnieszka Dauksza
mgr Urszula Pieczek
dr Jacek Olczyk